Reisverhaal «Sanliurfa-Oost Antantolie-Koerdistan»
Start-to-Cycle - Deel 6 - Turkije
|
Turkije
|
7 Reacties
30 September 2011
-
Laatste Aanpassing 01 Oktober 2011
Sanliurfa-Oost Antantolië-Koerdistan maandag 26/09/2011:
Het leven verloopt momenteel anders dan verwacht en gepland.
Mijn verhaal schrijf ik in het grootste privé ziekenhuis in deze streek (osm ortadogu hastanesi).
Het wordt ook wel het ziekenhuis van de Arabische wereld genoemd.
Mensen vanuit Turkije, Koerdistan, Syrië, Iran en Irak komen hier naar toe.
Met al deze verschillende culturen en verscheidenheid aan mensen zou men bijna gaan denken dat we niet opvallen.
Minder is echter waar, 3 bleekscheten het is al vlug een opvallend trio.
Spreek je dan maar 2 woorden Turks, Bir Ekmek (één brood)dan is het hek helemaal van de dam.
Dan nog te zwijgen over het feit dat de Koerden hun Koerdische taal spreken ipv het Turks.
Ed www.ed-gerjo.reismee.nl wordt net binnen gereden vanuit de operatiekamer.
Plakkers, pleisters, darmpjes, infusen, overloopzakjes en een met pijn overtrokken gezicht tekenen hem.
Een niersteen van een duim dik en een gal armer zijn de oorzaak van zijn lijden.
Ed geeft geen krimp, hij aanvaard zijn gegeven als een waardig wereldfietser.
Man ik heb bewondering voor je, je blijft rustig, kalm en nuchter je lot aanvaardend.
Ik ben fier dat ik je vriend mag zijn Ed.
Herstel vlug zodat we als een speer of als een dief in de nacht de grens van Iran kunnen over fietsen.
Als Gerjo (Ed’s vrouw) en ik buiten opzoek gaan naar een frisse neus.
Geraken we aan de praat met een Koerd die lang in Schotland heeft gewoond en aldaar getrouwd is.
Hij is op bezoek bij zijn moeder die gewond in het ziekenhuis ligt na een zwaar auto ongeval.
Hierbij verloor hij zijn jongste zus, zijn jongste broer en zijn neef.
Zijn jongste zus was pas 20 en af gestudeerd aan de universiteit en was op weg naar een feestje.
Zijn moeder weet nog steeds van niets, wat een drama, wat een drama.
Gerjo en ik zijn er beide niet goed van, de jonge man blijft er heel rustig bij.
Dit is het leven zegt hij, hij denkt me er iets te nuchter over.
Zijn ogen staan donker en diep in zijn ogen, dit zegt genoeg.
In het ziekenhuis worden we behandeld alsof we God zijn.
Het is met geen woorden te beschrijven hoe vriendelijk deze mensen, deze Koerden zijn.
Als ik tegen één van hen zeg dat ik verlegen word van hun gastvrijheid, dat we geen voorkeursbehandeling willen.
Zegt hij me, Ludo we behandelen iedereen als gelijkwaardige mensen, niemand krijgt hier een voorkeursbehandeling.
Huidskleur, religie of afkomst zijn voor ons van geen tel.
Ik denk vaak aan België en Europa, aan hoe wij hun behandelen in gelijkaardige situatie.
Wederom sla ik me op de borst en buig me diep het hoofd.
Mea Culpa Mea Culpa Mea Maxi Culpa.
Tijdens het fietsen doorheen Turkije ben ik menig maal gewaarschuwd, fiets niet naar Oost-Turkije.
Bij de Koerden is het niet veilig, het is er gevaarlijk.
Deze mensen worden soms afgeschilderd alsof het allemaal terroristen zouden zijn.
Ik weet dat het momenteel minder veilig is in de hoek van Iran, Irak, Syrië en Turkije.
De president van Turkije heeft onlangs een uitspraak gedaan die wel heel erg ver gaat om niet te zeggen te ver.
Het bloed van de Koerden zal nog vloeien.
Je ziet dat de Turkse regering geen geld steekt in Oost Turkije in het land der Koerden.
Eens van de grote brede verharde wegen zie je schrijnende beelden.
Dorpen die totaal nog geen verharde wegen hebben, zwijg nog over de riolering.
Kunnen wij ons dat nog voorstellen?
De Koerden zijn niet blij met de president.
Ik heb al menige stemmen gehoord, indien hij opnieuw wordt verkozen dan zal er presidentieel bloed vloeien.
Spierballen taal aan beide kanten.
Door bijna heel het land zie je de beeltenis van Ata Turk hangen, de vader de stichter de eerste president van Turkije.
In het Oosten in Koerdistan zie je om te zeggen zo goed als geen beeltenissen van hem hangen.
De Koerden werd ooit een eigen staat/land beloofd als ze samen met de Turken tegen de Armeniërs zouden vechten en hen verdrijven.
Deze belofte van de Turkse regering is zelfs vastgelegd in een verdrag van Génève, het ligt echter ergens onder een dikke laag stof.
Ik ga verder met mijn verhaal waar het vorige eindigde.
Zaterdag 17 september 2011:
In de late namiddag fiets ik Kahta binnen en ga opzoek naar het teachers house.
Ed staat me ongeduldig en met een brede smile (lach) naast de kant van de weg op te wachten.
Binnen de vestigingsmuren van het gebouw wordt ik verwelkomd door Gerjo.
Al vlug zijn we een bekend trio binnen de muren der onderwijzend personeel.
De directeur van de instelling laat geen moment voorbij gaan om ons in de watten te leggen.
Hij nodigt ons uit op een ontbijt en een diner.
Hij belt Engels sprekende collega’s op om ons te verwelkomen en om ons thuis te doen voelen.
Zelf hangt hij de grapjas uit, Ed noemt hem de Koerdische stand up comedian, dit zijn mensen die de flauwe plezante proberen uit te hangen.
Hij verteld me, ik heb een interview van u in de krant gelezen Ludo.
Hij beloofd me het krantenknipsel de dag nadien mee te brengen tenminste als hij het niet vergeet.
Om even het geheugen op te frissen.
Enkele dagen geleden ben ik in Adiyaman geïnterviewd door een journalist.
Hij wilde mijn verhaal opteken en publiceren in zijn krant.
De manager van het hotel fungeerde als tolk.
Onze Koerdische stand up comedian vergeet natuurlijk de dag nadien het artikel.
Geen nood hij belt het halve dorp af, een half uur nadien heeft hij de krant te pakken.
Hij leest en vertaald het geschreven stuk, omstaanders luisteren aandachtig.
Bij het horen van het verhaal begin ik me zelfs een Vietnamese oorlogs veteraan te voelen.
Het is lachen geblazen hoe een artikel door slechte vertaling een eigen leven gaat leiden.
Volgens de krant ben ik met mijn fiets over een antipersoons mijn in Vietnam gereden.
Bij dit tragische voorval zou ik mijn linkeronderbeen verloren hebben en nu de fiere eigenaar van een prothese zijn.
Ed, Gerjo en mezelf schieten in de lach bij het horen van…………
Met één van de directeur zijn collega’s hebben we een heel goed contact, het is een wijs en eerlijk man.
Hij kent België vrijgoed, het is te zeggen hij heeft een vriendin in Aalst, spijtig genoeg is hij het contact verloren.
De vrouw was heel verliefd op hem, ze is zo rijk als ze verliefd was.
Ze wilde hem een huis en een auto cado doen, hij weigerde het aan te nemen.
Mijn hart is niet te koop was zijn antwoord, ik heb haar nooit voorgelogen dat ik niet met haar wilde trouwen.
Hij draagt de gelijkheid der mensen hoog in het vaandel ongeacht het geloof, huidskleur, rijk of arm.
Zelf is hij reeds voor vele jaren onderwijzer.
Hij verdiend 1000 Turkse Lira is ongeveer 410 euro per maand en moet er 6 dagen per week voor onderwijzen.
Ik merk op dat mensen zoals Ed enGerjo, Marc en Carina, vele andere reizigers en mezelf een belangrijke taak hebben te vervullen.
We moeten en kunnen een kleine brug bouwen tussen de verschillende culturen die ons onder de wielen door rollen.
Ik ben ervan overtuigd dat daar nood aan is.
Je merkt dat ook op als je met de mensen praat dat zij daar ook behoefte aan hebben.
Regeringen mogen elkaar dan wel afslachten maar wij als mensen moeten elkaar blijven benaderen en respecteren.
Ik dacht voor mijn vertrek dat er zich een ravijn van afstand tussen Moslims en Christenen bestond.
Tussen mensen zoals u, ik, Mehmet en Moustafa is dat zeker niet, maar we moeten het elkaar laten weten.
We hebben immers dezelfde basis noden,
dezelfde God alleen met een andere naam.
Zij eten Kebab, wij frieten met stoofvlees,
Zij drinken thee, wij koffie,
Sommige van hen dragen een hoofddoek, sommige van ons een badmuts,
Sommige van hen gaan door de knieën om te bidden, sommige van ons gaan door de knieën om te kotsen,
Zij zouden wit willen zijn, wij zouden bruin willen zijn,
zij hebben gouden tanden, wij rotte tanden,
zij doen het op een Franse wc, wij op een gewone wc,
Zij gebruiken water om de poep zuiver te krijgen, wij wc papier.
Uiteindelijk doen we allemaal hetzelfde, alleen op een iets andere manier die ons vreemd lijkt maar niet vreemd hoeft te zijn, als we er maar voor open staan.
Dinsdagmorgen 2.45 uur loopt de wekker af, we gaan op schoolreis.
Een bezoek aan Nemrut Dagi staat op het programma.
Het is een uur rijden met de bus vanuit Kahta.
We gaan er een historische plaats bezoeken en de zonsopgang bewonderen.
Nemrut Dagi is de hoogste top (2150 meter) in het Taurus-gebergte in het noorderlijke Tweestromenland (Mesopotamië), Tigris en Eufraat.
De berg pronkt er te midden van een heel woest landschap.
Slechts enkele Armeense dorpen bewonen de omgeving.
Bij helder weer is hij vanop 100 km afstand te bewonderen.
Op de top bevind zich waarschijnlijk het grafmonument van koning Antiochos één.
De grafkelder is tot nog toe nog steeds niet gelokaliseerd.
Er is dus nog werk aan de winkel voor schattenjagers en grafdelvers.
Ronny, Danny en Cel bel de Grave diggers (graf delvers), ken je ze nog, onze vettige motovrienden van toen?
Zei zullen het graf wel weten te vinden.
Een heel korte anicdote schiet me het hoofd te binnen.
De Grave diggers het was/is een motoclub uit onze jeugd, uit den tijd van de Zappa.
Nooit heb ik zo’n stel vetzakken bij elkaar gezien.
Ronny, Danny, Cel en de rest van de Zappa zullen zich deze vrolijke vettige vetzakken nog wel herinneren.
Met de Grave diggers als gast op een mototreffen was er altijd wel iets te beleven en te lachen.
Op één van de mototreffens zat de vriendin van de president, noemde hij niet Winnetou, te eten.
Ze zat smakelijk een broodje met een lange (frinkandel) te knabbelen ( te eten).
Op een gegeven moment, moest Winnetou zo nodig plassen.
Hij vond niet beter dan zijn leuter uit zijn broek te halen en te plassen waar hij stond.
Was het toeval of niet, zijn vriendin zat juist te eten waar hij plaste.
Het arme kind zag niet wat er gebeurden maar merkte na een tijdje dat haar rug nat en warm werd.
Winnetou was haar gewoon als pispaal aan het gebruiken.
Dit was nog één van de properste gebeurtenissen.
Waar is de tijd naar toe het is meer dan de helft van mijn/ons leven geleden.
De goeie ouwe Zappa tijd is niet meer.
Om het grafmonument met zijn gigantische goden beelden te kunnen plaatsen op de Oostelijke en Westelijke terrassen is bijna de gehele top verbouwd.
De bouwers hebben alleen al voor het oostelijk terras 1500 kubieke meter rots weggehakt.
Als we weten dat 1 kubieke meter een blok van 1m breed, 1m diep en 1m hoog is.
(Johan Husson vriend ik moet nog steeds uw raadsel ontcijferen).
Dan kan je wel bedenken dat er de eeuw voor Christus veel arme mensen heel veel zweet hebben gelaten op de Nemrut Dagi.
Raar maar waar maar de officiële ontdekking van de beelden op de Nemrut Dagi dateren van ergens in de jaren 1800.
Een Duitser zou met de eer mogen gaan lopen, maar men hecht er niet zo heel veel belang aan.
Het is toch wel heel indrukwekkend om dit Unesco wonder te kunnen aanschouwen.
Je moet er wel wat voor over hebben.
Een klim van 20 minuten en een ijskoude zonsopgang verwelkomen ons op de top.
We behoren tot één van de laatste gelukkigen om dit spektakel in zijn originele toestand te bewonderen.
Onderaan de top is men een museum aan het bouwen om de beelden in onder te brengen.
De originele beelden gaat men vervangen door nepbeelden.
Dit blijkt noodzakelijk te zijn door de klimaatsverandering die de mens hier zelf in de hand heeft gewerkt.
De Turkse regering is in Zuid-oost Anatolië het Ata Turk dammen project aan het bouwen.
Het bevat de bouw van 22 stuwdammen en 19 waterkrachtcentrales/electriciteitscentrales.
Doel is om de levenstandaard in deze regio verbeteren.
Door de irrigatie van de landbouwgronden zou de opbrengst van de katoen, gerst, tarwe, linzen en andere granen moeten verbeteren.
Niet iedereen is zo gelukkig met dit project.
35 Koerdische dorpen zijn ontruimd geworden om dit gebied onder water te kunnen zetten.
Het klimaat is dusdanig aan het veranderen, het is veel vochtiger geworden.
Hierdoor zou de malariamug zijn habitat hier gevonden hebben.
Het veranderende vochtige klimaat zou ook de beelden van Nemrut Dagi aantasten.
Vandaar de verplaatsing van de beelden.
Met dank aan Ed Hoogmoed de fietsende encyclopedie.
Ons schoolreisje gaat verder we gaan nog een heel oude Romeinse brug over de Cendere een zijrivier van de Eufraat bezichtigen.
Terug aangekomen in Kahta gaan we naar onze volgende afspraak.
Om 10.00 uur worden we opgehaald door een leerkracht.
We brengen op uitnodiging van een directeur een bezoek aan zijn lagere school.
We slaan na een 15 km af van de grote weg en bereiken een heel klein dorp.
Verharde wegen hebben ze hier niet, het is hobbelen en bobbelen van de ene put naar de andere.
Mensen wonen in kleine bouwvallig huisjes.
Het verwonderd me erg dat er in dit dorp een school is.
De directeur verwelkomd ons met thee en koeken.
We worden per klas voorgesteld aan de kinderen.
Ze mogen naar hartelust vragen stellen.
Belangrijke vragen passeren de reveu.
Wat doen jullie als je platte band hebt???!!!!
Waar slapen jullie?
Welk dorp vind je het mooist.
Vind je ons dorp mooi, nee maar jullie juffrouw wel bedenk ik me.
……….
Het is een hele ervaring voor hen en voor ons.
Een aantal kinderen heeft nog nooit een buitenlander gezien.
Nu krijgen ze in eens 2 Nederlanders en een halve Belg voorgeschoteld.
Vind je het dan gek dat deze kinderen raar op kijken, ik niet hoor.
Na een verblijf van 5 nachten in het teachers house is het goed en wel geweest.
We zijn uitgerust, hebben vele nieuwe mensen leren kennen en het één en het ander gezien.
We besluiten om enkele dagen met elkaar samen te fietsen.
Van Kahta gaat het naar Siverek een tochtje van om en bij de 90 km.
Het is klimmen en dalen, piepen en kraken, puffen en zweten, genieten en afzien.
Onderweg aan de afslag naar Nemrut Dagi staat een grote jeep met reizigers.
We stoppen en maken kennis, het is een bondgezelschap die elkaar heeft leren kennen op de camping naar Nemrut.
De chauffeur en zijn vriendin zijn Zwitsers.
Een Zweedse ‘fietser’ heeft zijn fiets boven op de bagage drager gelegd.
Hij heeft allerlei goede reden om niet te fietsen.
Een Japanner en zijn Chinese vriendin reizen al liftend door de wereld.
Het Chinees meisje heeft 3 jaar in Nieuw-Zeeland verbleven.
Ralph de Zwitserse chauffeur komt naar me toe en kijkt heel verwonderd bij het zien van mijn prothese.
Heel geïnteresseerd bestudeerd hij mijn onderstel, heel fier zegt hij ik ben een prothese maker uit Zurich.
We zijn onmiddellijk vertrokken voor een heel gesprek.
Heb je onderdelen of hulp nodig Ludo hier is mijn telefoonnr. en email adres.
Je laat het me maar weten.
Bert maak je geen zorgen ik verhuis niet naar Zurich voor mijn prothese.
Bert is mijn prothese maker van Ortec uit Haasrode.
We zetten onze fietstocht verder, tussen Hutköy en Kayali moeten we de ferry nemen om een brede rivier over te steken.
Na de oversteek krijgen we echt het gevoel dat we in Koerdiestan fietsen.
De natuur, de omgeving, de huisjes en mensen veranderen opmerkelijk.
Het constant klimmen en dalen kruipt ons heel erg in de knoken (benen).
Na iets meer dan 60 km stoppen we er mee.
Ed gaat bij mensen vragen als we er de tent mogen opslaan.
Geen enkel probleem zo blijkt, voordat we onze plaats toegewezen krijgen wordt er thee geschonken en gedronken.
Zoekend naar een plaatsje op het erf belanden we uiteindelijk boven op het platte dak van hun huisje.
We rollen er onze matjes en slaapzakken uit en voelen ons onmiddellijk thuis in onze Koerdische suite.
Gerjo kruipt al dan niet stiekem bij de mensen onder de douche.
De mannen gaan zoals het echte mannen betaamt zich ergens aan een waterpijp wassen.
Ed helpt me, nee niet met het wassen van mijn billen of rug.
Het is nogal ruw terrein, je kan er moeilijk staan.
Hij voorziet een zitplaatsje zodat ik niet omval?
Nee ik heb niet gedronken en ben niet zat, maar op 1 been douchen is niet altijd even makkelijk.
Dank u vriend.
Na het douchen krijgen we nog een overheerlijke maaltijd voorgeschoteld.
Ik zal wel afgezaagd beginnen te klinken maar de gastvrijheid van de Koerden is met geen woorden te beschrijven.
Na ons openlucht diner tussen de koeienvlaaien in komt vader met zijn drie zonen en enkele mannelijke familie leden ons vergezellen voor een theetje.
Het wordt een reuze avond, moe maar voldaan kruipen we met onze petzel (lampje)op het hoofd langs de ladder omhoog naar ons openlucht slaapvertrek.
We proberen nog even de miljoenen sterren aan de hemel te tellen voor we in slaap
vallen.
De volgende ochtend na een hartelijk afscheid zetten we koers naar Siverek.
Na een kleine 30 km bereiken we de stad, wat we hier te zien krijgen hebben we nog nooit gezien.
Geiten, schapen, koeien, herders, boeren, tractors, wilde vrouwen het wemelt als mieren door deze vuile rommelige stad.
Dit hebben we alle drie nog niet gezien, ongelooflijk.
We gaan opzoek naar een otel, de zware rit van gisteren hebben we nog niet verteert.
We gaan de stad verkennen nadat we een onderkomen hebben gevonden in het Siverek otel.
We eten ergens een kebab, gaan een bazaar bezoeken, Ed en ik laten beiden ons haar knippen.
Het is lachen geblazen als de kapper Ed onder handen neemt.
Even voor middernacht als ik de schaapjes aan het tellen ben wordt er op mijn deur geklopt????
Een vrouwenstem haalt me uit mijn dromen.
Het is Gerjo, Ludo kan je even komen het gaat niet goed met Ed.
Ed ligt in zijn bed te kronkelen van de pijn in zijn maag en nierstreek.
Het behulpzame personeel brengt ons naar een klein ziekenhuis.
Deze vervoeren hem met de ambulance door naar een groter ziekenhuis.
Ze weten niet wat er loos is met Ed.
Hij kronkelt nog steeds van de pijn, het is niet fijn om hem zo zien te lijden.
Er wordt bloed afgenomen, zijn nieren en lever zouden in orde moeten zijn?
Ze maken Röntgen foto’s van zijn buik, dat is lachen geblazen.
Niet voor hem maar voor mij, met 3 mensen ondersteunen we hem als ze een foto van hem nemen.
Ipv hem neer te leggen op een tafel en al zo een foto te nemen.
De gynaecoloog van dienst stelt vast dat hij iets verkeerd heeft gegeten.
Je hoeft geen vrouwendokter te zijn om vast te stellen dat er meer aan de hand is.
Van ellende gaan we rond 2.30 uur naar huis, de dokter weet gewoon niet wat het is.
Volgens hem is het niks.
We blijven nog 1 dag in het otel.
De manager van het otel eist 100 TL van ons voor het vervoer en voor het personeel dat bij ons bleef gedurende de nacht.
Het is een echte geld wolf, het is een slecht mens.
Wanneer ik de volgende morgen klaar ben om verder te fietsen, wordt er op de deur aan geklopt.
Ludo zegt Gerjo kan je nog eens komen het gaat niet goed met Ed.
We gaan terug naar het ziekenhuis, niets aan de hand verteld men aldaar.
Prutsers jullie zien toch ook dat er meer aan de hand is dan niets.
Naast Ed ligt een meisje dat gevallen is.
Ze hebben wat verband op haar geplakt voor de rest moet ze haar plan trekken.
De familie staat naast haar bed te wenen.
Het meisje raakt in chok, niemand doet iets, raar is dat.
Ed wordt er ook niet vrolijker en beter op.
De otel eigenaar die bij ons is belt een vriend specialist op, we gaan naar een ander ziekenhuis.
Hier stelt men vast dat er iets met de nieren scheelt.
Volgens de specialist is een operatie binnen de 24 uur noodzakelijk.
Ed belt zijn verzekering, binnen een uur is er beslist dat hij naar een groot privé ziekenhuis in Sanliurfa mag verhuizen.
Hier wordt Ed geopereerd, Gerjo en ik blijven 5 nachten in het ziekenhuis.
We delen 2 kamers met elkaar, krijgen 3 maaltijden per dag.
Worden door managers verwelkomt en rondgeleid in het ziekenhuis.
Iedereen is super vriendelijk, we zijn al vlug een gekend trio in het ziekenhuis.
Vrijdag 30 september Ed mag naar huis, even nog wat papier werk afhandelen en dan weg wezen.
Zoals altijd zit nu ook het venijn weer in de staart.
Het verblijf van Ed en Gerjo zou door de verzekering vergoed worden, zo laat het ziekenhuis ons weten.
Echter als het zo ver is moeten Gerjo en ik beiden voor het verblijf betalen.
De Duitstalige vrouwelijke kwaliteitsmanager laat Ed weten dat hij op de prijs van de ziekenhuis factuur moet afbieden.
Toch niet afbieden op een ziekenhuis factuur???
Jawel deelt ze ons mee, zelfs in de bank ga je afbieden en onderhandelen over de rente van je lening.
Het is te gek om los laten te lopen, uit eindelijk krijgt Ed 100TL van de prijs.
Na het nemen van afscheid vertrekken we naar Siverek waar onze fietsen en bagage is achter gebleven.
Gedurende ons verblijf in Sanliurfa gaan Gerjo en ik de historische stad bezoeken.
Sanliurfa is één van de oudste en heetste steden van Turkije.
Komt het door de vrouwen dat het een hete stad is weet ik niet.
Het komt alvast niet door het weer.
Het is uitzonderlijk minder goed weer.
In de 3 de eeuw voor Christus verovert Alexander de Grote de stad.
Het is de geboorte stad van de profeet Abraham.
In de prachtige tuinen van Abraham waan je je in het hof van Eden.
De heilige karpers die in de vijvers van Abraham rond zwemmen, allicht fietsen ze niet, trekken de nodige aandacht.
Boven op de citadel heb je een geweldig uitzicht over de stad.
Sanliurfa is een heel snel groeiende stad.
Waren er voor een x aantal jaren nog 100.000 inwoners.
Is dit aantal nu gestegen tot ongeveer anderhalf miljoen.
Volgens hun eigen zeggen komt het door het zeer hoge geboortecijfer.
Het is hier heel normaal als je 23 jaar bent dat je al 5 kinderen hebt gebaard.
Met uitzondering van de mannen natuurlijk.
De kleurrijke bazaar is meer dan de moeiten waard om te bezoeken.
Je waant je onmiddellijk in een Arabische wereld.
De vele kleine straatjes en steegjes hebben elk hun eigenheid.
Je vind er alles, van wol, tot onderbroeken, vlees, sierraden, knoopsgaten, zwate gaten, Turkse gaten, dikke gaten en…..
Als je de moed hebt om bang te zijn,
kun je de controle loslaten.
